اهداف و دستاورد‌های سفر امیر عبدالهیان به مسکو

حسین امبر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، دیروز –سه‌شنبه- در جریان یک سفر رسمی عازم مسکو شد. این سفر در سطح رسانه‌ها و نیز محافل سیاسی سطحی قابل توجه از واکنش‌ها را به همراه داشته و بیش از هر موضوع دیگری زمان‌بندی انجام این سفر در کانون توجهات قرار گرفت. زیرا از یک سو سفر امیر عبداللهیان به مسکو در میانه عملیات ویژه نظامی روسیه در اوکراین اتفاق افتاد و از سوی دیگر، در یک هفته گذشته، رسانه‌ها و سیاست‌مداران غربی موجی از تبلیغات را در ارتباط با طرح روسیه برای مانع تراشی در مسیر احیای برجام را مطرح کرده‌اند. با این وجو اکنون مساله مهم این است که سفر امیرعبدالهیان به مسکو چه اهداف و دستاورد‌هایی را به همراه داشته است؟

تقویت مناسبات دو جانبه

اولین و مهم‌ترین هدف وزیر امور خارجه ایران در میانه موج گسترده تحولات بین‌المللی را می‌توان تقویت مناسبات دوجانبه مورد ارزیابی قرار داد. در همین راستا، شاهد هستیم که «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه کشورمان در بدو ورود به پایتخت روسیه، با اشاره به اهداف این سفر گفت: سفر امروز من و همراهانم به مسکو با چند هدف صورت می‌گیرد؛ هدف اول پیگیری توافقاتی است که در جریان سفر دی ماه آقای دکتر رئیسی به مسکو و توافقاتی که بین رؤسای جمهور دو کشور انجام شد.

در جریان دیدار با سگئی لاوروف نیز امیرعبدالهیان با تاکید بر اهمیت اجرایی شدن توافقات انجام شده در سفر رییس جمهوری اسلامی ایران در سفر به مسکو، به عزم تهران بر توسعه همه جانبه روابط با کشور‌های همسایه از جمله روسیه اشاره و آن را از محور‌های اصلی و اولویت دار در سیاست خارجی دولت سیزدهم بر شمرد. وزیر امور خارجه تاکید نمود روند توسعه روابط با همسایگان و روسیه بدون تاثیر پذیری از هرگونه عامل ثالث و یا تحولات بین المللی و فارغ از نتیجه مذاکرات در وین تعریف شده و مستقل از آن‌ها تداوم خواهد یافت.

در سوی مقابل نیز لاوروف نیز در این دیدار با اشاره به لزوم اجرای توافقات صورت گرفته در دیدار اخیر روسای جمهور دو کشور در مسکو بر آمادگی کشورش برای توسعه همکاری با ایران در همه زمینه‌ها بویژه در بخش اقتصادی تاکید کرد.

همچنین، سرگئی لاوروف وزیر امورخارجه روسیه در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد: در مذاکرات با حسین امیر عبداللهیان همتای ایران خود روند موافقت نامه حضور دائمی ایران را در اتحادیه اقتصادی اورآسیا را آغاز کردیم. وی با مثبت ارزیابی کردن آغاز روند عضویت ایران در سازمان همکاری شانگ‌های تصریح کرد: روندعقد موافقت نامه حضور دائمی ایران در اتحادیه اقتصادی اورآسیا را نیز آغاز کردیم. ایران مدت طولانی شرکت کننده در موافقت نامه موقت اتحادیه اقتصادی اورآسیا بوده است و الان روند برای عقد موافقت نامه دائمی ایران با اتحادیه را آغاز کردیم. وی افزود:کاملا بدیهی است که این توافقنامه به نفع شرکت کنندگان در توافقنامه اتحادیه اورآسیا است.

هم آهنگی در زمینه مذاکرات لغو تحریم‌ها

علاوه بر مناسبات دو جانبه، مهم‌ترین موضوع سفر وزیر امور خارجه ایران به روسیه در ارتباط به موضوع نزدیکی فزآینده‌تر دو کشور در مسیر هم‌آهنگی در مذاکرات مربوط به لغو تحریم‌ها می‌باشد. در جریان ورود امیر عبداللهیان به مسکو، او با بیان اینکه یکی از اهداف مهم سفراش، پیگیری مذاکرات وین برای لغو تحریم‌هاست، تاکید کرد: در اظهارنظر‌ها و اخبار اینگونه منتشر می‌شود که اگر ما در وین با طرف آمریکایی و سایر طرف‌های غربی به نتیجه برسیم، ممکن است طرف روس با توجه به بعضی مطالبی که در رسانه‌ها مطرح شده، حمایت لازم را در وین نداشته باشد.

با این وجود مهم‌ترین دستاورد سفر اخیر امیر عبداللهیان را می‌توان گرفتن تضمین و اطمینان‌خاطر پیدا کردن از مواضع مثبت و حسن‌نیت روسیه نسبت به توافقات و ماکرات صورت گرفته در وین است. در همین زمینه شاهد هستیم که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه بعد از دیدار با امیر عبداللهیان، با اعلام حمایت همه جانبه روسیه از نهایی کردن توافق در وین، تاکید نمود روسیه بر خلاف ادعای آمریکا مانع دستیابی به توافق در وین‌نخواهد بود و تا انتها رویکرد سازنده خود در مساعی جمعی در این راستا را حفظ خواهد نمود.

همزمان با این اظهارات، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های واقع در وین دیروز سه‌شنبه در توییتی نوشت: ما شاهد گمانه‌زنی‌هایی درخصوص «خواسته‌های لحظه آخری روسیه در مرحله نهایی مذاکرات وین» هستیم که مانع از توافق بر سر احیای برجام می‌شوند. همانطور که طی هفته گذشته چندین بار در اینباره توییت کردم، این یک دروغ است. برخی از خواسته‌ها نیز مورد قبول واقع شده‌اند.

علاوه بر اظهارات مقام‌های سیاسی روسیه، وزیر امور خارجه ایران نیز بعد از دیدار با لاوروف، در توییتی نوشت: با وزیر خارجه روسیه درباره موضوعات دوجانبه، مذاکرات وین، اوکراین، سوریه، یمن و افغانستان ملاقاتی سازنده داشتم. مجددا به ما اطمینان داده شد که روسیه همچنان برای دستیابی به توافق نهایی در وین همراه است. بیش از هر زمانی، توپ در زمین آمریکاست تا پاسخ‌های لازم برای جمع‌بندی موفق مذاکرات را ارائه کند.»

همزمان با این اظهار اطمینان‌ها در زمین عدم مانع تراشی روسیه در مذاکرات وین، ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای با تاکید بر این که مسکو همواره «کمک قابل توجهی» به روند مذاکرات وین کرده است، گفت: متن توافق آتی در مذاکرات وین به گونه‌ای اصلاح شده است که از همکاری ایران-روسیه حفاظت شود.

همچنین، ندپرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در سخنانی تاکید کرد که واشنگتن روسیه را به دلیل مشارکت در پروژه‌های هسته‌ای ایران مشمول تحریم نخواهد کرد. مجموع این مواضع و اظهارات به وضوح نشان‌گر آن است که امیرعبداللهیان در زمینه توافق هسته‌ای و مذاکرات وین دستاورد بسیار ویژه‌ای را به همراه داشته است.

افزایش همکاری‌ها دو کشور در زمینه بحران‌های منطقه‌ای

یکی دیگر از اهداف و البته دستاورد‌های سفر حسین امیر عبداللهیان در ارتباط با تقویت همکاری و هماهنگی میان مقامات دو کشور بود. بدون تردید، در وضعیت کنونی بحران اوکراین یکی از موضوعات جدی مورد گفتگوی مقامات کشور‌های مختلف با سران روس است؛ بالطبع نیز تهران، به عنوان یک کشور مستقل تلاش دارد تا در زمنه ایجاد صلح میان طرفین و پایان درگیری‌ها نقشی ایجابی‌ای را ایفا کند.

در ارتباط با موضوع اوکراین امیر عبدالهیان در همان بدو ورود به مسکو تاکید کرد: به‌تبع ما نمی‌توانیم نسبت به این اتفاق بی‌تفاوت باشیم؛ ما به صراحت جنگ را در اوکراین یا در افغانستان و یمن یا هر نقطه دیگری از جهان باشد، محکوم می‌کنیم. همانطور که تحریم‌ها را محکوم می‌کنیم و اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه کشور‌ها و ملت‌ها را روش نادرستی می‌دانیم، بر دستیابی به راه‌حل سیاسی در موضوع اوکراین هم تمرکز داریم.

همچنین، همانند چند سال گذشته یکی از محور‌های اصلی سفر امیر عبداللهیان به روسیه در ارتباط با همکاری‌های منطقه‌ای میان دو کشور به ویزه در زمینه بحران سوریه است. در همین راستا نیز به نظر می‌رسد میان وزیر امور خارجه ایران با همتای روس خود مذاکرات مهمی در راستای افزایش هماهنگی‌های صورت گرفته است.